ROMAN EN NOVELLE

2022

2016

FEBRUARI
THE MAN I BECAME (Engelse vertaling van Geschiedenis van een berg) BIJ PEIRENE PRESS
(vertaler: David Colmer)

Huxley’s Brave New World meets Orwell’s Animal Farm.

The impressively entertaining tale about the frailty of human civilisation by the leading Flemish writer Peter Verhelst, now for the first time in English.

Warning: This story is narrated by a gorilla. He is plucked from the jungle. He learns to chat and passes the ultimate test: a cocktail party. Eventually he is moved to an amusement park, where he acts in a play about the history of civilisation. But as the gorilla becomes increasingly aware of human frailties, he must choose between his instincts and his training, between principles and self-preservation.

Why Peirene chose to publish this book:

'This is Peirene’s first book narrated by an ape. Animal fables are usually not my thing. It needed Belgian deadpan humour to convince me otherwise. Mixing Huxley’s Brave New World with Orwell’s Animal Farm, the fast-paced plot leaves behind images that play in your mind long after you have closed the book.' Meike Ziervogel

The Man I Bedame kreeg van Pen UK een PEN Translates Award.

2015 DE KUNST VAN HET CRASHEN

Brokstukken van een auto proberen opnieuw een auto te worden. Maar die gaten...
Nee. Brokstukken van het verhaal proberen opnieuw een verhaal te vormen.

'Eén van de beste Nederlandstalige boeken van de laatste tien jaar.' Bart Vervaeck in DWB

'Verhelsts boek bevat tal van prachtig geschreven, aan pure poezie grenzende passages die een toverwereld voorbij leven en dood oproepen.' TROUW

Toprecensie (met interview) in De Morgen

Mooie recensie (zonder interview) op Cobra.be

Recensie op Tzum: 'Het beste boek van het jaar.'

of Enola: 'Lijkt De kunst van het crashen een roman waarmee de lezer niets anders kan doen dan zich te pletter lezen, dan openbaart zich, naarmate het boek vordert, een zachtheid en een tederheid die het publiek, na talloze omzwervingen, warm omsluit. Ook een gecombineerd format, waarin non- fictie en ongebreidelde fictie samenkomen, weet Verhelst dus naar zijn hand te zetten. Een zoveelste juweel dus, binnen een polychroom oeuvre vol (polymorfe!) edelstenen.'

DE KUNST VAN HET CRASHEN (roman)

(uitgeverij Prometheus)

BESTE FICTIE (VOLGENS POMPIDOU (KLARA)

¥ Babbitt van Sinclair Lewis (Van Oorschot)

¥ Donker ligt het eiland van Kevin Barry (De Bezige Bij)

¥ De kunst van het crashen van Peter Verhelst (Prometheus)

Peter Verhelst ging twee jaar geleden drie keer over kop op de E40. Die miraculeuze ontsnapping aan de dood deed de schrijver nadenken over die luttele seconden dat hij het bewustzijn verloor, en dus een deel van zijn leven kwijt speelde. Dat manco (van tijd en ruimte) leverde de roman De Kunst van het crashen (de titel Crash was helaas al door J.J. Ballard ingenomen) op. Dit boek moet je lezen zonder je af te vragen hoe de fact & figures zich tot elkaar verhouden, want Verhelst creëerde weer een schitterende puzzel. Het geniale aan dit boek is de stijl, die Verhelst voor het eerst op de natuur toepast. Zijn ‘Studie van een rennende man’ is meesterlijk. Lees dit boek terwijl je je oogleden nu en dan door de zon laat verblinden, zodat je zelf even buiten bewustzijn raakt, om dan, met oranje en blauwe en roze stippen op je netvlies, dat uit ‘de tijd’ treden bijna fysiek meemaakt. (CP)

¥ De laatste dag van Beppe Fenoglio (De Bezige Bij)

¥ Knockemstiff van Donald Ray Pollock (Karaat)

¥ Een honger van Jamal Ouariachi (Querido)

¥ Notities uit de jungle van Hanya Yanagihara (Nieuw Amsterdam)

¥ Onderwaterzwemmer van P.F. Thomése (Atlas Contact)

¥ Liefde bij wijze van spreken van Yves Petry (De Bezige Bij)

¥ Swanns kant op van Marcel Proust. Vertaald uit het Frans en van een nawoord voorzien door Martin de Haan en Rokus Hofstede. (Athenaeum Polak & Van Gennep).

Op 23 april 2013 rijdt Peter Verhelst op de E40. Bij Wetteren haalt hij een vrachtwagen in die een wiel verliest. Hij rijdt (120 km/u) over het wiel, de airbags springen open, de auto gaat drie keer over de kop en de wereld wordt wit.
Tijdens het ongeval splitst de tijd zich op.
Na het ongeval herinnert hij zich alles, op 3 seconden na.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

23 april 2013:

#E40 Ongeval Wetteren, richting Brussel, rijbaan vrij.Verkeerscentrum

13:38

#E40 Ongeval Wetteren, richting Brussel, rechts versperd ter hoogte van de afrit. Van Gent naar Hasselt rijd je best via Antwerpen.Verkeerscentrum

12:55

#E40 Ongeval Wetteren, richting Brussel, rechts versperd ter hoogte van de afrit. Gevaarlijke situatie.

12:38

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Die drie vermiste seconden bevinden zich op het eiland Sandy, het eiland dat van de kaarten is geschrapt, maar dat er wel nog is, ‘de traumaruimte waar in comatijd wordt gerekend en dat zich bevindt op de lengte- en breedtegraden van alle plekken ter wereld waar alle levende wezens enkele seconden of enkele uren verloren. De vermisten, de vergeters, zij die vergeten zijn, de verliezers, de spoorlozen, de dodo’s, de mammoeten en de sokken.’
De Kunst van het crashen verschijnt eind februari 2015.
Het boek is een ode aan de Sandynista's, zij die vermist, verloren, spoorloos, uitgestorven of vergeten zijn.

In het boek wordt gezocht naar een literaire vorm voor het crashen zelf, voor het opsplitsen van tijd en ruimte, en naar een manier om zichzelf na zo'n crash te definiëren. Hoe de 'dingen', eerst weggeslingerd door de knal, terugkeren en opnieuw plaatsnemen in het hoofd van de bedenker.
Hoe verhaalflarden, zoals de brokstukken van een auto opnieuw een auto willen vormen, hoe die verhaalflarden opnieuw een verhaal willen worden.
'Een ontroostbaar maar vitaal verlangen naar aanwezigheid.'

In het boek spelen Sandy Island, 'Gorilla with microphones' van Francis Bacon, zowel de foto's als de filmpjes van Eadweard Muybridge, landschappen, vliegtuig- en carcrashes een rol.

NOOT: Alle romans en novelles van Peter Verhelst worden uitgegeven door uitgeverij Prometheus, Amsterdam (auteurspagina).

2013 GESCHIEDENIS VAN EEN BERG

Geschiedenis van een berg speelt zich af in Droomland. In dit parallelle universum worden gorilla’s, maar ook giraffen, buffels, vissen en leeuwen, gedwongen tot beschaving. Door de ogen van zo’n mensgeworden dier beleven we de werking van Droomland van binnenuit. Wanneer dit wezen eindelijk een volwaardig mens mag worden genoemd, komt het tot een helse climax waarin natuur en cultuur de strijd aangaan. Deze novelle houdt de triomf van de mens tegen het licht.

Geschiedenis van een berg werd genomineerd voor de Dioraphte Jongeren Literatuurprijs.

Geschiedenis van een berg verschijnt in 2016 in het Engels bij Peirene Press.

'Geschiedenis van een berg is zonder meer een juweeltje.' Cobra *****

'Geschiedenis van een berg' is een kleinood om te koesteren.' Cutting Edge ****

'Geschiedenis van een berg is een boek dat veel meer omvat dan op het eerste gezicht lijkt. Peter Verhelst weet met eenvoudige zinnen en een onwaarschijnlijk thema een roman neer te zetten dat klein van stuk is, maar groot in impact.' Cultuurbewust ****

'Een weldaad voor de verbeelding.' 8weekly *****

2012 DE ALLERLAATSTE CARACARA TER WERELD

Een arts, Victor Duval, is jaren geleden op een klein, tropisch eiland aangekomen, waar hij bevriend is geraakt met Patrix Coriolan, priester, en met Madame, uitbaatster van een koffiehuis. Op een dag gaat Cassandra Vital, een inheemse vrouw die haar geliefde aan de zee heeft verloren, op het strand met haar rug naar het eiland staan. Er beginnen vrouwen aan te spoelen ‘zoals de vissen en andere dingen na een storm’.

'De allerlaatste caracara ter wereld is magie: een dwingend verhaal, verteld met de subtiliteit van een jonge dichter.' HUMO

'Bloedmooie, bevreemdende roman.' 8weekly *****

2010 HUIS VAN DE AANRAKINGEN

Tomoko Kidman is een archeologe met een passie voor hardlopen. Op een dag gaat ze naar een gebouw aan het park waar ze woont. Het huisnummer is 1633.
Huis van de Aanrakingen vertelt het verhaal van 1633, het jaar waarin Matroos Weltevree na een schipbreuk in Korea aanspoelde; het jaar waari Yi Sampyong uit Korea naar Japan werd ontvoerd om daar porseleinen vazen te maken; en het jaar waarin geisha Ko Itten van Japan naar India trok, waar de Franse juwelenhandelaar Jean-Baptiste Tavernier een levende diamant probeerde te vinden. Papegaaien vliegen de wereld rond en vertellen steeds andere verhalen, halve verzinsels en hele leugens.
In een dorp, uitgehakt uit de rotsen, staat het Huis van de Aanrakingen. Daar komen alle verhalen thuis.
Op een dag komt ook Tomoko bij het Huis van de Aanrakingen aan. Voor de deur staat een vaas met de as van de beroemde archeoloog David Kennedy.
‘Misschien,’ zegt ze, ‘word je mijn laatste minnaar.’

2005 ZWERM

Het boek begint op bladzijde 666 en telt af naar 0. Zwerm is een ode aan De Sade en 'een geheugen van het menselijk kwaad'. Er wordt naar hartelust gesampled, allerlei beeldfragmenten lichten op, figuren en gebeurtenissen uit de recente geschiedenis krijgen een nieuwe rol. Willekeur is het enige ordenende principe. Morphing. De terreur van een exces van betekenissen. Kanker en ontaarding als literair principes. Recyclages van het cliché. Kitsch en sentimentalisme. Decibels - Ace of Spades, maar dan eindeloos uitgerekt. 'Onze' hysterische hang naar Grote Gevoelens. 'Onze' droom op te gaan in 1 Enorm Lichaam: Massa. Paranoïa. Virutopia en Kapitalisme. Fictie en non-fictie. Totalitarisme in taal.
Zwerm werd zowel bejubeld als verguisd.

Zwerm stond op de shortlist van de Gouden Uil 2006 en op de longlist van de Libris Literatuurprijs 2006.

Zwermen, Ace of Spades, de slachtparij bij My Lai, Nine Eleven en het Zilveren Gebouw, 666, Vanunu Mordechai, het laatste interview van Derrida.

2002 MONDSCHILDERINGEN

Mondschilderingen bevat de tekst die op de rugzijde van de stoelen in de grote zaal van het Concertgebouw in Brugge werd aangebracht n.a.v. Brugge, Culturele Hoofdstad. Het idee ontstond op de opening van 'Over the edges', de tentoonstelling van Jan Hoet in Gent. Curator Bart Cassiman bracht Verhelst samen met de architect van het Concertgebouw, Paul Robbrecht, en met de Spaanse kunstenaar Juan Muñoz. Muñoz zou een beeldhouwwerk maken, gebaseerd op de tekst van Verhelst. Het werk zou als 'tweede focus' te dienen in de concertzaal ('iets wat traag boven hun hoofd beweegt, voor als ze zich vervelen') - wat niet doorging door de vroegtijdige dood van Muñoz.

Stukken uit de tekst werden gebruikt voor Het Sprookjesbordeel, de succesvolle theaterproductie die Verhelst voor Het Toneelhuis maakte.

Het programma-gedicht dat door Brugge 2002 werd gebruikt (en in het boekje werd uitgewerkt):

Op een dag doken ze op,

zwermden uit over de stad en nestelden zich.

We gaven ze te eten van onszelf.

Op een dag waren ze verdwenen. Maar ze bleven.

‘s Nachts worden we bezocht

in onze eigen, vreemdkleurige dromen.

Bart Vanegeren over het boek en het bordeel.

Katleen Van Langendonck over het Sprookjesbordeel/Mondschilderingen.

Het prachtige boek dat Bart Cassiman (samen met o.a. Stefan Hertmans) samenstelde voor de gelijknamige tentoonstelling.
Fragmenten van literaire teksten en afbeeldingen van werk van de 25 exposanten. Tot deze kunstenaars behoren o.m. Bustamente, René Daniëls, Dujourie, Fabro, Niek Kemps, Kounellis, Richter, Tusek, Tuymans, tot de auteurs Adorno, Augustinus, Baudelaire, Handke, Nietzsche, Ransmayr, Süskind.

2001 MEMOIRES VAN EEN LUIPAARD

Novelle over obsessie, kunst en verbeelding. Een liefdesverhaal over iemand (man? vrouw?) die zo gefascineerd is door een vrouw dat hij/zij haar wil natekenen/vermoorden/vereeuwigen. De novelle vormt een tweeluik met de dichtbundel Alaska.
Boven de tekst van het boek staat op elke bladzijde een regel van het eerste gedicht uit Alaska.

De kiem van het boek werd gelegd tijdens een gesprek met Bart Cassiman, de legendarische curator van de legendarische tentoonstelling 'Het Sublieme Gemis' (Antwerpen '93). Cassiman wees Verhelst op 'Hommage à...', een reeks filmpjes van Lili Dujourie uit 1972.

Uit M HKA ENSEMBLE:

In Hommage à …I wentelt een naakte vrouw, de kunstenares zelf, zich in slow motion in de witte lakens van het bed. Het lijkt eerst alsof ze ligt te slapen. Maar na enige tijd begint ze te bewegen, ze rolt in en uit het bed, in een ritme dat doet denken aan de schemertoestand tussen waken en slapen. Het werk werd opgenomen in real time, zonder montage. Het toont een ruimte die zich ontvouwt in de tijd én een personage dat in de ruimte vastzit. Sensualiteit, het verstrijken van de tijd en verveling gaan hand in hand. De video sluit aan bij de traditie van het vrouwelijk naakt, één van de meest klassieke thema’s uit de kunstgeschiedenis. Lili Dujourie kiest bewust voor een thema dat in de door conceptuele kunst gedomineerde jaren ’70 eigenlijk geen plaats had.

De kunstenares is tegelijk model. Ze motiveert die keuze als volgt: “De vrouw was altijd model geweest en ik wilde daar komaf mee maken, als vrouw kon ik toch geen andere vrouw manipuleren! […] Als je de intimiteit van vrouwelijk naakt wil oproepen, dan moet je dat zelf doen, zoiets kan je toch niet opleggen aan een model.” Lili Dujourie herdefinieert de conventies omtrent de relaties tussen model en maker, tussen wie kijkt en bekeken wordt.

De titel verwijst naar een hommage aan de kunstgeschiedenis. Niet zozeer één bepaald beeld als wel de hele kunstgeschiedenis, alle beelden die in het geheugen van de kunstenares zijn blijven nazinderen. De poses die Lili Dujourie aanneemt, zijn bepaald door herinneringen aan naakten uit de traditie, in haar eigen woorden “een lichamelijke verwerking van alles wat ik in mijn leven gezien had”.

Tegelijk was er een werk van Dirk Braeckman dat Verhelst bijzonder interesseerde door de uitdrukkelijk 'mannelijke' blik:

De spanning tussen de Hommages van Dujourie en het werk van Braeckman vormde het hart van boek. Verhelst besloot te 'schrijven naar levend model', dus ook over 'de blik', het kijken, het bekeken worden.
Étants donnés: 1° la chute d'eau, 2° le gaz d'éclairage ... (Marcel Duchamp)

In 1999 was Verhelst aanwezig om naar levend model te schrijven op een aantal repetities van Red Rubber Balls, een productie van Kaaitheater, waarin choreograaf Thierry Smits 'sculpturale' danserslichamen op scène zette.

Later zou Verhelst de techniek van het schrijven naar levend model nog verfijnen, o.a. tijdens zijn werk bij Wim Vandekeybus.

Memoires van een Luipaard werd onderscheiden met de Gouden Uil Publieksprijs in 2002.

Memoires van een Luipaard wordt beschouwd als een typevoorbeeld van het postmodernisme. Honi soit qui mal y pense.

De cover van de eerste druk voelde aan als huid. Vanaf de derde druk stond op de cover een foto van Dirk Braeckman. Het boek is aan hem en aan Lili Dujourie opgedragen.

Doctoraat over de verwijzingen naar kunst in het werk van Verhelst door Kim Gorus.

2000 ZWELLEND FRUIT

Verhalenboek, geschreven tijdens de repetities van AARS, het theaterstuk dat Verhelst in 2000 maakte voor Luk Perceval (Het Toneelhuis). Over Agamemnon en Klytaemnestra en hun kinderen. Sprookjes, gebaseerd op de Oresteia (Aischylos). Geschreven in de natijden van Marc Dutroux en de Balkancrisis. Troostsprookjes in troosteloze tijden.

Zwellend Fruit werd onderscheiden met de Literaire Prijs van de Provincie West-Vlaanderen en genomineerd voor de ECI-prijs.

Fragmenten uit het boek werden in de eerste versie van de theatervoorstelling Het Sprookjesbordeel door zorgvuldig geselecteerde en opgeleide jongens en meisjes ingefluisterd en ingemasseerd.
Het boek en een bezoek aan Het Sprookjesbordeel vormden de aanzet tot de eerste samenwerking van Verhelst met choreograaf Wim Vandekeybus: Scratching the Inner Fields. Voor de voorstelling herwerkte Verhelst een aantal teksten uit het boek.

Wim Vandekybus is choreograaf (debuteerde met het verbijsterende What the body does not remember bij zijn dansgezelschap Ultima Vez . Hij is ook fotograaf en filmregisseur.

Prachtig uitgegeven boek over de Oresteia.

1999 TONGKAT - een verhalenbordeel

Een Israëlische specialist die op TV verklaarde dat WO III was begonnen en dat die door terroristen zou worden uitgevochten.

En de zaak Dutroux, waarbij getuigen op TV kwamen vertellen dat er een pedofilie-netwerk in België was, waarop gereageerd werd door anderen die de getuigenissen verdacht maakten, waardoor het begrip 'waarheid' bijzonder problematisch werd. Dat zijn de twee inhoudelijke gebeurtenissen die ervoor zorgden dat Tongkat werd geschreven.

INSERT SKIN 1 - They live in our breath, een dansvoorstelling van Meg Stuart, was de vormelijke gebeurtenis. In het stuk lijkt Meg Stuart viool te spelen op haar buik. De volgende dag nam Verhelst contact op met het gezelschap van Meg Stuart, kreeg de foto van de desbetreffende scène thuis gestuurd en begon te schrijven aan het boek.

In het boek valt de wereld ten prooi aan een IJstijd. Er is Prometheus, de jongen-die-het-vuur-bewaart-achter-zijn-tanden. Er is een groep die de Prometheus-gedachte in leven wil houden (de leden ervan hebben allemaal namen van leden van de Rote Armee Fraktion. Er is een vrouw die verhalen verhandelt: Tongkat. Er is een koning. Er is een man die Juan heet. Er is een weeskind. Er is een vrouw die Ulrike heet.
Elk personage vertelt zijn versie van de waarheid, waardoor 'het verhaal' in stukken uiteenvalt, stukken die op andere plekken in nieuwe configuraties klonteren.

Tongkat is een boek over de waarheid die niet langer bestaat, over terrorisme (= de ware aanslag is niet de aanslag zelf, maar de angst voor de onbegrijpelijkheid van de wereld, waardoor de wereld complexer, gevaarlijker en onbegrijpelijker wordt), over revoluties die altijd monsters lijken te baren, over de fascinatie voor geweld en over de mythes die we denken te kennen maar onder onze ogen van vorm veranderen.

De spraakmakende recensie van Hans Goedkoop over Tongkat.

Thomas Vaessens over Tongkat (dubbelklik op Full Text).

Tongkat werd bekroond met de Gouden Uil, de Jonge Gouden Uil, de Bordewijkprijs en met de Driejaarlijkse Prijs van de Vlaamse Gemeenschap (vroeger: Staatsprijs voor Literatuur, nu: Vlaamse Cultuurprijs).

Tongkat werd in het Engels, TongueCat, uitgebracht door Farrar, Strauss and Giroux (New York). Een uitreksel in Harper's Magazine.
Tongkat wordt momenteel vertaald in het Arabisch voor de Egyptische uitgeverij Al Kotob Kahn en in het Bulgaars.

Een interessante scriptie over het werk van Verhelst door Kim Gorus.

1996 DE KLEURENVANGER

"Toen ik mijn eerste graf schond, was ik zeventien jaar oud. Het was hartje zomer. Ik legde mijn wang tegen de warme brokstukken en keek omhoog in de heldere nacht, waar iemand, hoog boven me, zat te lezen in een boek. De bladzijden ervan blonken als zwart glas en waren bestrooid met diamanten." Tijdens één van de heetste zomers van de eeuw lopen een jongen en een meisje elkaar letterlij tegen het lijf. Een tijdlang zwerven ze samen rond in Brugge, totdat het meisje op een dag van een brug valt. Viel ze? Werd ze geduwd? Hij denkt dat ze sprong.
Na haar begrafenis verlaat hij de stad. Hij heeft er niets meer te zoeken. Op zijn reis, die hem naar Barcelona, naar Berlijn en naar Bordeaux voert, ontmoet hij een reeks intrigerende figuren: Alessandro Moreschi, een zanger die de lucht laat bloeden door zijn stemgeluid, Pablo, een Spanjaard die kunstwerken maakt met vuur en de Kleurenvanger, een man die beweert alle kleuren van de wereld in een bijenkorf op te slaan.
Niemand is wie hij lijkt te zijn. Maar als de jongen op zijn omzwervingen in Venetië terechtkomt, duikt daar onverhoeds het meisje weer op. En voor één keer lijkt het erop dat het water voor beide kinderen niet te diep is.

Hans Goedkoop in NRC.

De Kleurenvanger werd onderscheiden met de Literatuurprijs van de provincie West-Vlaanderen.

Der Farbenfänger kwam als Duitse vertaling uit in de Manhattan-reeks van Goldman Verlag Bertelsmann en is aangekocht door de Egyptische uitgeverij Al Kotob Kahn.

1995 HET SPIERENALFABET

In de metershoge achtkantige crypte van een oude bibliotheek staat een jongen voor de gigantische taak alle daar aanwezige boeken te inventariseren. Hij is de opvolger van de geniale misantroop René, die in een rolstoel is terechtgekomen. Tijdens en na het werk krijgt de jongeman levenslessen van de hoofdbibliothecaris, de mannenverslindster Inez, die hem introduceert in een restaurant waar de grenzen tussen eten en kunst worden opgeheven.
Wat betekenen de berichten die de jongen telkens op zijn computerscherm vindt? Welk geheim houden de acht beelden in de crypte verborgen? Waar komt de verdwijnobsessie van het dansende meisje Lore vandaan? En waarom duiken overal opwindende lichaamsdelen - spierenalfabetten - op?

Het Spierenalfabet is een onderzoek naar (het geloof in) labiele structuren en de zucht naar volmaaktheid.

Het Spierenalfabet verscheen als 'Muskelalphabet' in de Manhattan-reeks bij Goldmann Verlag Bertelsmann in Duitse vertaling.